Bài 8:
PHÁP LUẬT BẢO VỆ QUYỀN
LỢI NGƯỜI TIÊU DÙNG
1.
Quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng
Người tiêu dùng là lực
lượng đông đảo trong xã hội nên có vị trí quan trọng trong nền kinh tế và là
mục tiêu hướng đến của mọi doanh nghiệp. Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp
của mình, người tiêu dùng ngoài việc quan tâm đến sản phẩm, dịch vụ, người tiêu
dùng nên trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về quyền lợi, nghĩa vụ của
mình.
1.1. Quyền của người tiêu
dùng
Theo Điều 8, Luật Bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng (2010), người tiêu dùng có các quyền sau:
- Được bảo đảm an toàn
tính mạng, sức khoẻ, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác khi tham gia giao
dịch, sử dụng hàng hoá, dịch vụ do tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch
vụ cung cấp;
- Được cung cấp thông
tin chính xác, đầy đủ về tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ; Nội
dung giao dịch hàng hóa, dịch vụ; Nguồn gốc, xuất xứ hàng hoá; Được cung cấp
hoá đơn, chứng từ, tài liệu liên quan đến giao dịch và thông tin cần thiết khác
về hàng hóa, dịch vụ mà người tiêu dùng đã mua, sử dụng;
- Lựa chọn hàng hoá,
dịch vụ, tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ theo nhu cầu, điều kiện
thực tế của mình; Quyết định tham gia hoặc không tham gia giao dịch và các nội
dung thoả thuận khi tham gia giao dịch với tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng
hóa, dịch vụ;
- Góp ý kiến với tổ
chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ về giá cả, chất lượng hàng hoá, dịch
vụ, phong cách phục vụ, phương thức giao dịch và nội dung khác liên quan đến
giao dịch giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ;
- Tham gia xây dựng và
thực thi chính sách, pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng;
- Yêu cầu bồi thường
thiệt hại khi hàng hoá, dịch vụ không đúng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, chất
lượng, số lượng, tính năng, công dụng, giá cả hoặc nội dung khác mà tổ chức, cá
nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đã công bố, niêm yết, quảng cáo hoặc cam kết;
- Khiếu nại, tố cáo,
khởi kiện hoặc đề nghị tổ chức xã hội khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình
theo quy định của Luật này và các quy định khác của pháp luật có liên quan;
- Được
tư vấn, hỗ trợ, hướng dẫn kiến thức về tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ.
1.2. Nghĩa vụ của người tiêu
dùng
Theo Điều 9, Luật Bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng (2010), người tiêu dùng có các nghĩa vụ sau:
- Kiểm tra hàng hoá
trước khi nhận; Lựa chọn tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ có nguồn gốc, xuất xứ rõ
ràng, không làm tổn hại đến môi trường, trái với thuần phong mỹ tục và đạo đức
xã hội, không gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe của mình và của người khác; Thực
hiện chính xác, đầy đủ hướng dẫn sử dụng hàng hóa, dịch vụ;
- Thông tin cho cơ quan
nhà nước, tổ chức, cá nhân có liên quan khi phát hiện hàng hóa, dịch vụ lưu
hành trên thị trường không bảo đảm an toàn, gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt
hại đến tính mạng, sức khoẻ, tài sản của người tiêu dùng; hành vi của tổ chức,
cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của
người tiêu dùng.
2.
Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân đối với người tiêu dùng và bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng
Để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Luật Bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng (2010) đã quy định tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng
hóa có các trách nhiệm sau đối với người tiêu dùng:
- Trách nhiệm cung cấp thông tin về hàng hóa, dịch
vụ cho người tiêu dùng;
- Giải thích hợp đồng giao kết với người tiêu dùng;
- Cung cấp bằng chứng giao dịch;
- Bảo hành hàng hàng hóa, linh kiện, phụ kiện;
- Thu hồi hàng hóa hàng hóa có khuyết tật;
- Bồi thường thiệt hại do hàng hóa có khuyết tật
gây ra.
2.1. Trách nhiệm của tổ chức,
cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đối với người tiêu dùng
Theo Điều 12, Luật Bảo
vệ quyền lợi người tiêu dùng (2010), tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch
vụ có các trách nhiệm sau đối với người tiêu dùng:
a) Trách nhiệm của tổ
chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ trong việc cung cấp thông tin về
hàng hoá, dịch vụ cho người tiêu dùng
- Ghi nhãn hàng hóa theo
quy định của pháp luật.
- Niêm yết công khai giá
hàng hoá, dịch vụ tại địa điểm kinh doanh, văn phòng dịch vụ.
- Cảnh báo khả năng hàng
hoá, dịch vụ có ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ, tính mạng, tài sản của người tiêu
dùng và các biện pháp phòng ngừa.
- Cung cấp thông tin về
khả năng cung ứng linh kiện, phụ kiện thay thế của hàng hoá.
- Cung cấp hướng dẫn sử
dụng; điều kiện, thời hạn, địa điểm, thủ tục bảo hành trong trường hợp hàng
hoá, dịch vụ có bảo hành.
- Thông báo chính xác,
đầy đủ cho người tiêu dùng về hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung
trước khi giao dịch.
b) Trách nhiệm của bên
thứ ba trong việc cung cấp thông tin về hàng hóa, dịch vụ cho người tiêu dùng
Theo Điều 13, Luật Bảo
vệ quyền lợi người tiêu dùng (2010), bên thứ ba có các trách nhiệm sau ba trong
việc cung cấp thông tin về hàng hóa, dịch vụ cho người tiêu dùng:
Trường hợp tổ chức, cá
nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ cung cấp thông tin cho người tiêu dùng thông
qua bên thứ ba thì bên thứ ba có trách nhiệm:
- Bảo đảm cung cấp thông
tin chính xác, đầy đủ về hàng hoá, dịch vụ được cung cấp;
- Yêu cầu tổ chức, cá
nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ cung cấp chứng cứ chứng minh tính chính xác,
đầy đủ của thông tin về hàng hoá, dịch vụ;
- Chịu trách nhiệm liên
đới về việc cung cấp thông tin không chính xác hoặc không đầy đủ, trừ trường
hợp chứng minh đã thực hiện tất cả biện pháp theo quy định của pháp luật để
kiểm tra tính chính xác, đầy đủ của thông tin về hàng hóa, dịch vụ;
- Tuân thủ các quy định
của pháp luật về báo chí, pháp luật về quảng cáo.
Trường hợp tổ chức, cá
nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ cung cấp thông tin cho người tiêu dùng thông
qua phương tiện truyền thông thì chủ phương tiện truyền thông, nhà cung cấp
dịch vụ truyền thông có trách nhiệm:
- Thực hiện theo quy
định như trường hợp trên;
- Xây dựng, phát triển
giải pháp kỹ thuật ngăn chặn việc phương tiện, dịch vụ do mình quản lý bị sử
dụng vào mục đích quấy rối người tiêu dùng;
- Từ chối cho tổ chức,
cá nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ sử dụng phương tiện, dịch vụ do mình quản
lý nếu việc sử dụng có khả năng dẫn đến quấy rối người tiêu dùng;
- Ngừng cho tổ chức, cá
nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ sử dụng phương tiện, dịch vụ do mình quản lý
để thực hiện hành vi quấy rối người tiêu dùng theo yêu cầu của người tiêu dùng
hoặc yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
2.2.
Trách nhiệm của tổ chức xã hội trong việc tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu
dùng
Để bảo
vệ quyền lợi người tiêu dùng, ngoài trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh
hàng hóa, dịch vụ còn có trách nhiệm của các tổ chức xã hội trong việc tham gia
bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
2.2.1. Tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền
lợi người tiêu dùng
Theo Điều 27, Luật Bảo
vệ quyền lợi người tiêu dùng (2010), tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng được quy định như sau:
Tổ chức xã hội thành lập
theo quy định của pháp luật và hoạt động theo điều lệ được tham gia hoạt động
bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Hoạt động bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng của tổ chức xã hội phải theo quy định của
Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
2.2.2. Nội dung tham gia bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng của tổ chức xã hội
Theo Điều 28, Luật Bảo
vệ quyền lợi người tiêu dùng (2010), tổ chức xã hội tham gia bảo vệ người tiêu
dùng bằng các hoạt động sau đây:
- Hướng dẫn, giúp đỡ, tư
vấn người tiêu dùng khi có yêu cầu;
- Đại diện người tiêu
dùng khởi kiện hoặc tự mình khởi kiện vì lợi ích công cộng;
- Cung cấp cho cơ quan
quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thông tin về hành vi vi
phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hoá, dịch vụ;
- Độc lập khảo sát, thử
nghiệm; công bố kết quả khảo sát, thử nghiệm chất lượng hàng hóa, dịch vụ do
mình thực hiện; thông tin, cảnh báo cho người tiêu dùng về hàng hóa, dịch vụ và
chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc thông tin, cảnh báo của mình; kiến
nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng;
- Tham gia xây dựng pháp
luật, chủ trương, chính sách, phương hướng, kế hoạch và biện pháp về bảo vệ
quyền lợi người tiêu dùng;
- Thực hiện nhiệm vụ
được cơ quan nhà nước giao theo quy định tại Điều 29, Luật bảo vệ quyền lợi
người tiêu dùng;
- Tham gia tuyên truyền,
phổ biến, giáo dục pháp luật và kiến thức tiêu dùng.
Chính phủ quy định điều
kiện để tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng thực hiện
quyền khởi kiện vì lợi ích công cộng quy định tại điểm b, khoản 1, Điều 29.
CÂU HỎI
Câu 1: Trình bày phạm vi điều chỉnh và Luật Bảo
vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Câu 2: Trình bày nguyên tắc bảo vệ quyền lợi người
tiêu dùng.
Câu 3: Trình bày quyền và nghĩa vụ của người tiêu
dùng.
Câu 4: Trình bày trách nhiệm của tổ chức, cá nhân
đối với người tiêu dùng và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
إرسال تعليق